AKÇA GİZLENMEZ (HACI FERRUH-TAŞ) CAMİİ

Yerin adı: Aksine Mahallesi Taş Camii caddesindedir.

Yapım Tarihi: Kitabesine göre İzzeddin Keykavus döneminde 612 H/1215 yılında yaptırılmıştır.

Kitabe: Arapça bir kitabesi mevcuttur.

Vakfiye: Yapının vakfiyesi bulunamamıştır.

Kurucu: Hacı Ferruh bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır. Hacı Ferruh 640 H/1242 yılında ölmüş ve Çankırı’da Taş Medrese civarındaki türbeye defnedilmiştir.

Sanatçı: Yapının mimarı Güneş oğlu Kayserili Ramazan’dır.

Onarım Durumu: Kubbesi çökmüş, yerine toprak düz bir dam yapılmıştır.1958 yılında halk tarafından onarılmıştır. Yakın zamanda tekrar onarılan yapıya bu onarımda asıl örtüsü olan kubbe tekrar yapılmıştır.

Plan: Tek mekânlı, son cemaat yeri olan dikdörtgen planlı bir yapı tipidir.
İç ölçüleri 6.85x6.85 m olan bir iç alanla, doğuda bu bölüme eklemlenen 6.85x3.57 metre ölçüsünde kapalı bir son cemaat yerinden oluşmaktadır. İç alanın doğu duvarı iki mekanı birbirinden ayırır. Bu duvarda iki pencere bulunmaktadır. Kapıdan itibaren tamamen taşla yapılmış beşik tonozlu bir giriş vardır. İçkapının yanında birer mihrapçık vardır.

Üçboyutlu Özellik: Muntazam ve oldukça görkemli bir taş cepheye sahiptir. Ön cephede iki pencere bulunmaktadır ve mekâna mukarnaslı taş kapıdan girilmektedir. Yapının kıble tarafında küçük bir mezar bulunmaktadır. Selçuklu sülüsü ile İhlâs ve Fatiha Surelerinin yer aldığı sanduka günümüzde buraya mermerden yeniden yapılan mezarın hemen yanına konmuştur. Bugün bu yeni mezarın başucu taşında Osmanlıca ve günümüz Türkçesiyle “Havace Ferrhuh” yazılsa da Konyalı, Hoca Ferruh’un Çankırı’da Taş Medrese civarındaki türbeye gömülü olduğunu belirtir. Konyalı ayrıca yapının yanındaki taş sandukanın üzerinde herhangi bir isim ve tarihin olmadığını da belirtir.

Malzeme: Cepheler ve harim kısmı kesme taşla yapılmıştır. Kaynaklarda yapının orijinalinde tuğla bir kubbesi olduğu belirtilmektedir.

Süsleme: Selçuklu taş ustalığının doruğa çıktığı örneklerdendir. Sağında ve solunda kabartmalı süsler ve üstündeki istalaktitler oldukça etkileyici bir görünümdedir. Kabartmalı süslü taşların arasında sekizer kollu yıldızlar vardır.

Tarihlendirme: Eser için kullanılan “Akça Gizlenmez” adı yapının muntazam kesme taşlardan yapılması ve düz olması sebebiyle akçe saklamanın bile mümkün olmadığını anlatmak için verilmiştir.

Değerlendirme: Anadolu Selçuklu mescitleri içinde tamamen kesme taştan inşa edilmesi sebebiyle tek olma özelliği taşımaktadır.

Kaynakça: ASLANAPA, Oktay, Anadolu’da İlk Türk Mimarisi, Başlangıcı ve Gelişmesi,
Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1991.
ATÇEKEN, Zeki, Konyada’ki Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve
Kullanılması, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1998.
AKTAŞ, Azize, Konyada’ki Anadolu Selçuklu dönemi Yapılarında Malzeme ve Teknik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üni. Sos. Bilm. Ens. Ankara,1988.
YASA,Azize, Anadolu Selçuklularında Türk İslam Şehri Olarak Konya(3 cilt),
Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üni. Sos. Bilm. Ens. Ankara,1996.