Yerin adı: Kalecik’in 6 km kadar güneyinde, Kalecik-Kırıkkale karayolunun kenarında, Kızılırmak’ın üzerine inşa edilmiştir.
Yapım Tarihi: Kızılırmak köprüsü üzerinde inşa kitabesi bulunmadığı için eserin yapım tarihi bilinmemektedir.
Kitabe: Eserin inşa kitabesi bulunmamaktadır. Fakat bir onarım kitabesi mevcuttur. . Bu kitabe köprünün güney-batı yüzeyinde olup, beden taşları arasında ve yan yatırılmış durumdadır.
Vakfiye: Yapıya ait vakfiye bulunamamıştır.
Kurucu: Bilinmiyor.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: "1858’de Kalecik yerlilerinden Hacı Softa ve Tirkuşlu adında iki kişi, Dikmen köylü bir zengin olan ""Develioğlu""nun da yardımlarıyla köprü onarılmıştır. Onarıma büyük katkıları olduğu için köprü halk arasında “Develioğlu"" adıyla da anılmıştır. Ayrıca bu onarımda köprüye onarım kitabesi konulmuştur. Kızılırmak Köprüsü, 1967 yılında bir tamirat daha geçirmiş ve yapının korkuluk taşları, bu onarım sırasında gri renkli taşlarla yenilenmiştir. Son olarak da 1987 yılında bir onarımdan geçmiştir ve orjinal halini kısmen kaybetmiştir."
Plan: "Kızılırmak Köprüsü tıpkı Akköprü gibi yedi adet gözden oluşmaktadır. Köprü, Kızılırmak’ın bir tarafından öbür tarafına, zikzaklı bir iz üzerine inşa edilmiştir. . Bu durum köprü ayaklarını oturtmak için sağlam temel bulmakla veya suyun kuvvetini dağıtmak düşüncesiyle uygulanmış olabilir. Çünkü köprünün bulunduğu yerde sert kayalar vardır ve ırmak burada çok hafif bir dirsek oluşturmaktadır. Hepsi de beşik kemerli, yedi gözden meydana gelen köprünün göz açıklıkları ve yükseklikleri, doğuya gittikçe küçülürler. Batıdaki birinci gözün açıklığı 13,57 m., ikinci gözün 14,88 m , üçüncü gözün 11,18 m’dir..136,20 metre uzunluğu olan köprünün genişliği ise 4 metredir. Köprünün tam karşısından, doğudan gelen bir dere zaten küçük olan doğudaki gözleri iyice doldurmuş ve böylece köprünün ayaklarından birkaçı kum ve çakılların altında kalmıştır. Çok sağlam temeller üzerine oturan kemer ayaklarının hemen başlangıçlarında, üçgen biçimli ""sel yaranlar"" denilen, kesme taştan, taşlar arasında demir bağlantı çubuklarının kullanıldığı, bloklar vardır. Bu üçgen sel yaranlar, tabii olarak, sertçe gelen suyu karşılamak ve ayaklara fazla etki yaptırtmamak için, ayakların güneye bakan kısımlarındadır. Kızılırmak, güneyden kuzeye doğru akmaktadır."
Üçboyutlu Özellik:
Malzeme: Yapı malzemesi, sarımtırak renkli kesme taştır. İlk yapıya ait bu taşlar halen köprünün ayaklarında ve kemerlerinde durmakta olup, kemerlerin üst seviyesinde ise sonradan ilavelerle yerleştirilen, gri renkli kesme taş ve moloz taşlar bulunmaktadır.
Süsleme: Köprüde kesme taşların düzenli olarak sıralanmasından başka hiçbir süsleme yoktur. Ancak 1967'de yapılan onarım sırasında, korkuluk taşları yerleştirilirken, bazı taşların iç tarafa bakan yüzeylerinde, deneme niteliğinde kabartmalar yapılmıştır. Bu kabartmalar arasında bir Kıbrıs haritası, bir tabanca motifi sayılabilir. Bunu da, o yıllarda yoğunlaşan Kıbrıs olaylarının bir yansıması olarak görmek mümkündür.
Tarihlendirme: Köprünün bir inşa kitabesi olmamasına rağmen Selçuklulara ait olduğu düşünülmektedir. Bunu kuvvetlendirecek bir yargı olarak da köprü ayaklarında ve köprü alt kısımlarında hala duran, sarımtırak renkli kesme taş malzeme ve işçilik gösterilebilir. Ayrıca Kızılırmak Köprüsü, yapı malzemesi ve görünüş itibariyle Çubuk Çayı üzerindeki Ankara Ak Köprü’yü anımsatmaktadır.
Değerlendirme:
Kaynakça: ÇULPAN, Cevdet, Türk Taş Köprüleri (Ortaçağ'dan Osmanlı Devri Sonuna Kadar), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2002.