Yerin adı: Aksaray şehir merkezinde, Minarecik Mahallesi’nde yer almaktaydı.
Yapım Tarihi: 12. yüzyıl
Kitabe: Günümüze ulaşmamıştır.
Vakfiye: Bilinmemektedir.
Kurucu: İ. Hakkı Konyalı, yapı banisinin II. Kılıç Arslan olduğunu söylemiştir.[2]
Sanatçı: Bilinmemektedir.
Onarım Durumu: Bilinmeyen bir sebepten tahribata uğrayan hanın temelleri üzerine Osmanlı zamanında iki katlı bir şehir içi hanı inşa edilmiştir. 1945 yılında yapı tamir edilmiş[6] 1986 yılında ise belediye tarafından tamamen yıktırılmıştır.[7]
Plan: Selçuklu dönemi orijinal plan şeması bilinmemektedir. E. N. Çetintürk, yapı yıktırılmadan önce handa incelemelerde bulunmuştur. Çetintürk, hanın tuğladan yapılmış sivri kemerli ve tonozlu güney kapısının Selçuklu dönemi özelliği gösterdiğini, geriye kalan kısımların XVII. yüzyılda inşa edilen Osmanlı şehir içi hanına ait olduğunu belirtmiştir.[3]
Üçboyutlu Özellik: Selçuklu dönemi inşasının mimari detayları bilinmemektedir. Konyalı yapı ölçülerini 36x31 m olarak vermektedir. Kervansaray ortasında ahır ve mescidi vardı. Ayrıca bir kuyu ve çeşmesi de mevcuttu.[4]
Malzeme: Hanın hücrelerinin duvar ve tonozlarında moloz taş, kaba yonu taş; kemerlerde ise kesme taş gözlemlenmiştir. Güney kapısında da tuğla malzeme bulunmaktaydı.[5]
Süsleme:Bilinmiyor.
Tarihlendirme: Yapının tarihlendirmesi kaynaklarda yer alan bilgilere göre yapılmıştır.
Değerlendirme: Yapı ile ilgili bilgileri, yıktırılmadan önce inceleme fırsatı bulan araştırmacılar sayesinde öğrenmekteyiz.
Kaynakça:
[2] İ.H. Konyalı, a.g.e., 1974, s. 1089.
[3] E. Nihal Çetintürk, “Aksaray-Kılıç Arslan Hanı”, Gazi Ünv. Müh. Mim. Fak.Dergisi, VIII/2 (1983), s. 11.
[4] İ.H. Konyalı, a.g.e., 1974, s. 1089.
[5] Zekai Erdal, Aksaray’da Türk Devri Mimarisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van 2014, s. 325.
[6] Zekai Erdal, a.g.t., s. 324.
[7] E.Nihal Çetintürk, a.g.m.,1974, s.11.
KONYALI, İ.H.; Abideleri ve Kitabeleri İle Aksaray Tarihi, 1974.
ÇETİNTÜRK, E. Nihal; “Aksaray-Kılıç Arslan Hanı”, Gazi Ünv. Müh. Mim. Fak.Dergisi, VIII/2 1983.
ERDAL, Zekai; Aksaray’da Türk Devri Mimarisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van 2014.
DENKNALBANT, A; Anadolu Selçuklu Kervansaray Mescitleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2004.