Yerin adı: Şehir merkezinde, Ervah Mezarlığı’nın güneyindeki girişin doğusundadır.
Yapım Tarihi: İ. H. Konyalı’nın Selçuklu dönemine[1] tarihlendirdiği yapı kalıntısı için 13-15 yüzyıl aralıkları da ileri sürülmüştür.[2]
Kitabe: Bilinmemektedir.
Vakfiye: Bilinmemektedir.
Kurucu: Bilinmemektedir.
Sanatçı: Bilinmemektedir.
Onarım Durumu: 2013 yılındaki bir haberden yapının yıkık vaziyette durduğu ve Kanlı Pelit mevkiinde eski han yapısı ile ilgisi olmayan bir inşaatın hanın adı ile yapıldığı öğrenilmektedir.[4]
Plan: Günümüze ulaşan yapı kalıntılarında hanın kuzey-güney doğrultusunda inşa edildiği anlaşılmaktadır. Kalan yapı bakiyelerinden tonoz örtülü mekanların ve tromp geçişli kubbe ile örtülü bir mekanın bulunduğu, pencere açıklıklarına yer verildiği tespit edilmiştir.
Üçboyutlu Özellik: Harap vaziyetteki yapının mevcut duvar kalıntılarından iki katlı olduğu anlaşılmıştır. Duvar kalıntıları 4-5 m uzunluğunda, 3 m yüksekliğinde, 1 m kalınlığındadır. Yapının diğer duvarları temel seviyesine kadar yıkılmış vaziyettedir. Duvarlar içten ve dıştan sıvalıdır. Batıdaki duvarın alt seviyesinde, eksenden güneye yakın bir kapı açıklığı yer almaktadır.[3]
Malzeme: Yapıda düzgün taş malzeme ile moloz taş malzeme kullanılmıştır.
Süsleme: Bilinmemektedir.
Tarihlendirme: Kaynaklarda yer alan bilgiler doğrultusunda yapılmıştır.
Değerlendirme: İ.H.Konyalı yapıyı bir Selçuklu hanı olduğunu belirtirken[5] M.Görür yapının şehrin dışında bir tepenin eteklerinde, her hangi bir yol veya güzergah üzerinde olmaması nedeniyle tarikat yapısı olabileceğini düşünmektedir.[6]
Kaynakça:
[1] İ.H. Konyalı, Abideleri ve Kitabeleri İle Aksaray Tarihi, 1974, s. 1083
[2] Muhammet Görür, Anadolu Selçuklu ve Beylikler Döneminde Aksaray Şehri, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1991, s. 76
[3] Zekai Erdal, Aksaray’da Türk Devri Mimarisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van 2014, s. 357
[4] https://www.haberler.com/hacilar-hani-insaati-tamamlaniyor-4369832-haberi/
[5] İ.H. Konyalı, a.g.e.,1974, s.1084
[6] M.Görür, a.g.t.,s.75
KONYALI, İ.H.; Abideleri ve Kitabeleri İle Aksaray Tarihi, 1974.
GÖRÜR, Muhammet; Anadolu Selçuklu ve Beylikler Döneminde Aksaray Şehri, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1991.
ERDAL, Zekai; Aksaray’da Türk Devri Mimarisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van 2014.
https://www.haberler.com/hacilar-hani-insaati-tamamlaniyor-4369832-haberi/