ÇEKEREKSU HANI

Yerin adı: Yozgat-Zile yolu üzerinde adını aldığı Çekerek Nehri yanında bulunmaktadır. Bir diğer tariflendirmeyle Kadışehri-Saraykent yolu üzerinde Kadışehri ilçesine 10 km uzaklıkta bulunmaktadır. Çinçinli Sultan Han ile aynı güzergâhtadır.

Yapım Tarihi: 13. yüzyılın ilk yarısı.

Kitabe: Çöteli köyünde bulunan kitabenin bu yapıya ait olduğu düşünülmektedir.

Vakfiye: Vakfiyesi bulunamamıştır.

Kurucu: Kurt Erdman ve M.Kaya Özergin tarafından yapılan değerlendirme neticesinde yapının banisinin Valide Sultan Melike Mahperi Hatun olduğunu belirtilmektedir.

Sanatçı: Bilinmemektedir.

Onarım Durumu: Yapının kapalı mekân ve avlu duvarlarının bazı kalıntıları günümüze gelebilmiştir. Günümüzde oldukça harap durumda olan yapı kaderine terk edilmiştir.

Plan: Kapalı ve açık avlu bölümden oluşan klasik bir Selçuklu han yapısıdır. Kurt Erdman tarafından beli oranda planı çizilmeye çalışılmış olan yapı kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı üç sahanlı kapalı kısım ve kare planlı bir avludan oluşmaktadır. Günümüzde planda görülen birçok bölüm yok olmuştur. Ayrıca aynı güzergâhta bulunan Çinçinli Sultan Hanından daha küçük bir yapıdır.Plana göre kapalı bölümü oluşturan sahınlardan ortadaki daha geniş tutulmuştur. Bu bölüm her sırada dörder taş ayakla üç sahna ayrılmıştır. Avluda bulunan revaklı bölümlerde birbirinden farklı genişliklere sahiptir. Bu mekânda ortada bir avlu ve çevresinde de dörder oda olduğu düşünülmektedir.

Üçboyutlu Özellik: Günümüzde bir tarlanın sınırları içerisinde kalan yapının duvarlarının bir kısmı görülmektedir. Bu görüntü dâhilinde moloz taş örgülü bazı duvarlar bulunmaktadır. Bu izlerden yola çıkılarak yapılan değerlendirmeler neticesinde kapalı bölümün ve avlunun güneyinde bulunan revakların sivri tonoz örtülü olduğu düşünülmektedir.

Malzeme: Günümüze ulaşan kalıntılar değerlendirildiğinde sadece moloz taş malzemenin kullanıldığına emin olabilmekteyiz. Diğer yapı malzemeleri hakkında bilgi verebilecek bir kalıntı görülmemektedir. Fakat benzer inşa özellikleri değerlendirildiğinde moloz taş üzeri kesme taş kaplamalı bir cephesi olduğu söylenebilir.

Süsleme: Herhangi bir iz bulunamamıştır.

Tarihlendirme: Yapının mimari özellikler ve banisi düşünüldüğünde 13.yüzyılın ilk yarısı sonlarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Han yakınlarında Çöteli Köyünde bulunan bir kitabenin bu yapıya ait olduğu düşünülmektedir. Kitabede bulunan veriler H. 637 / M. 1239–40 yılını işaret etmektedir.

Değerlendirme: Bulunduğu alanda adeta bir açık hava heykeli görüntüsündeki yapı ne yazık ki oldukça yıkık durumdadır. Önemli bir menzil hanı olan yapı hakkında aha detaylı çalışmalar yapılmalıdır.

Kaynakça: ACUN,Hakkı,Bozok Sancağı(Yozgat İli)’nda Türk Mimarisi,Türk Tarih Kurumu Yayınları,Ankara,2005.
-GÖRÜR,Muhammet, “Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları Kataloğu”,Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları, s.473-529, Kültür ve Turizm Bakanlığı,Ankara,2007.
-KARPUZ,Haşim-KUŞ,Ahmet ,Anadolu Selçuklu Eserleri Fotoğraf Albümü I-II,Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları,İstanbul,2008.
-ÖZGERGİN, M. Kemal, “Anadolu’da Selçuklu Kervansarayları”, Tarih Dergisi, XV/20, 1965, s.141-170.

Galeri