Yerin adı: Şanlıurfa ili Suruç ilçesinde Bozova Büyükhan (Çarmelik) Köyünde bulunmaktadır.
Yapım Tarihi: 13. yüzyıl.
Kitabe: Kitabesi bulunamamıştır.
Vakfiye: Vakfiyesi bulunamamıştır.
Kurucu: Bilinmemektedir.
Sanatçı: Bilinmemektedir.
Onarım Durumu: Oldukça büyük bir yapı olarak inşa edilen han günümüzde oldukça harap durumdadır. Yapının güney cephesi dışında ki cepheleri hemen hemen yok olmuştur. Hanın inşasında kullanılan malzemeler özellikle taşlar civarda konumlanan köy evlerinin yapımında bir çeşit devşirme malzeme olarak kullanılmıştır.
Plan: Günümüze ulaşan kalıntılardan yapının kareye yakın dikdörtgen planlı iki bölümlü han yapısı örneklerinden olduğunu söyleyebiliriz.
İki ana bölümden oluşan yapının kuzey güney doğrultusunda şekillenen avlusunda birçok mekân izine rastlanmaktadır. Avlunun kuzey cephesinde dikdörtgen kurulumlu dört mekân bulunmaktadır. Avlunun batısında ise hemen aynı kuruluma sahip üç mekânın izlerine rastlanmaktadır. Sivri ve çapraz tonozlarla bir örtü sistemi oluşturulmuştur.
Oldukça tahrip olmuş yapının avlu biriminin batı kanadı küçük bir mekân kalıntısı dışında yıkılmıştır. Handa birçok kemerli geçiş ünitesi bulunmaktadır. İşlevleri noktasında tam bir net fikir elde edilemeyen bu açıklıkların dükkân olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.
Avlunu güneyinde kapalı bölüm inşa edilmiştir. Büyük ölüde yıkılmış bir halde olan kapalı bölümün iki sıra halinde onar dikdörtgen birimden oluştuğu düşünülmektedir.
Üçboyutlu Özellik: Kareye yakın bir kurulum gösteren yapının oldukça heybetli bir avlu portali olduğu düşünülmektedir. Fakat bu portal de günümüze ulaşamamıştır. Kısmen ayakta kalabilmiş kuzey cephenin doğusunda sivri kemerli bir çıkıntı dikkat çekmektedir. Güney cephesinin doğusunda bir kısmen tahrip olmuş iki dikdörtgen pencere yer almaktadır.
Malzeme: Büyük oranda bir yıkıntıdan ibaret kalan yapıda kullanılan malzeme ve teknik, moloz taş dolgu üzerine düzgün kesme taş kaplama olarak şekillenmiştir.
Süsleme: Yapıda kullanılan payelerin üst bölümlerinde günümüze çoğu tahrip olarak gelmiş aslan başları görülmektedir.
Tarihlendirme: Yapı mimari özellikleri değerlendirilerek 13.yüzyıla tarihlendirilmektedir. Yapının plan şeması Suriye bölgesinde bulunan 12–13. yüzyıl hanlarıyla benzerlik göstermektedir.
Değerlendirme: Birçok araştırmacı tarafından Anadolu Selçuklu yapısı olarak tanımlanan yapı günümüzde harap durumdadır. Plan tipi olarak sahip olduğu farklılık yapıya ayrı bir önem vermektedir. Bilimsel bir çalışma neticesinde en azından belli bölümleri tekrar ayağa kaldırılabilir. Kitabenin ve birçok mimari parçanın bulunabileceği ve yapının kimliğinin netleşmesinin sağlanacağı kabul gören bir düşüncedir.
Kaynakça: -GÜNDÜZ,Sema, “Merkez Bucağı-Kalkan Köyü-Kantarma Mezrası Hanı”,Birecik, Halfeti, Suruç, Bozova ilçeleri ile Rumkale'deki Taşınmaz Kültür Varlıkları, Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Yay.,Ankara,1999,s.318-325.
-KARPUZ,Haşim-KUŞ,Ahmet ,Anadolu Selçuklu Eserleri Fotoğraf Albümü I-II,Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları,İstanbul,2008.