Yerin adı: Yapı günümüz Konyası’nın şehir merkezinde Alâeddin Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Anadolu Selçuklu döneminde Konya dış surlarının iç kısmında bulanan yapı Yeni Çarşı’da Altunaba Medresesi ile birlikte inşa edilmiştir.
Yapım Tarihi: H. 598 / M. 1202
Kitabe: Günümüzde yapının kuzey cephe girişi üzerinde 14. yüzyılda geçirmiş olduğu onarımı bildiren bir kitabesi bulunmaktadır. Bunun haricinde yapıda başka bir kitabeye rastlanmaz.
Vakfiye: Caminin vakfiyesi günümüze ulaşmamıştır.
Kurucu: İplikçi adıyla bilinse de yapının banisi II. Kılıç Arslan ve Rükneddin Süleyman Şah zamanında Sipehsalar olarak görevli Şemseddin Altunaba’dır.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Yapının bugün kuzey cephe girişi üzerinde 733/1332 tarihli bir onarım kitabesi bulunur. Bu onarımda yapıya nasıl bir müdahale olduğu ise bilinmez. Yapının bilinen bir diğer onarımı da 834/1453 yılında Turgutoğulları’ndan Ahmet Bey tarafından yenilendiği bilinir. Osmanlılar döneminde bilinen ilk onarımı 1082/1672 yılında gerçekleştirilmiştir. Birçok onarım gören yapı bir hayli harap olmuştur. 19. yüzyılda medresesi yıkılan yapının kendiside harap olmuş ve yıktırılması bile düşünülmüştür. 1945 yılında Milli Eğitim Bakanlığınca onarılan yapı 1960’larda ibadete alınmıştır. Yapının son onarımı ise 2008 yılı içerisinde devam etmektedir.
Plan: Doğu-batı doğrultusunda uzanan, dikdörtgen bir plana sahip yapı, doğu-batı doğrultusunda üç sahına bölünmüştür. Kuzey-güney doğrultusunda üç kubbe ile örtülü mihrap duvarına dik bir sahın uzanmaktadır. Günümüzde bu üç kubbe onarımlarda ortadan kalmıştır. Yapının sonradan eklenen minaresi yapının kuzeydoğu köşesine bitişik konumdadır. Yapıya giriş kuzey cephe ekseninde ve batı cephede eksenin kuzeyindeki kapıdan sağlanmaktadır.
Restorasyonda olan yapının iç mekanında tonoz örtüleri ayaklar taşımaktadır. Yapının iç mekanında Anadolu Selçuklu döneminden sadece günümüzdeki mihrabın altında çıkan, yapının ilk dönemine ait mihrabın çini parçaları mevcuttur.
Üçboyutlu Özellik: Yapının dış cepheleri onarımlar nedeniyle asıl görünümünü kaybetmiştir.
Malzeme: Günümüz yapısında ağırlıklı olarak kullanılan malzeme tuğladır. Yapının mihrabında çininin kullanıldığı da bilinmektedir.
Süsleme: Günümüzdeki yapıda herhangi bir süsleme unsuruna rastlanmaz.
Tarihlendirme: Yapının inşa tarihini bildiren kitabesi ve vakfiyesi bulunmasa da yapının yanındaki medresenin mevcut vakfiyesi sayesinde birçok araştırmacı İplikçi Camisi’nin medrese ile birlikte inşa ettirildiğini kabul eder.
Değerlendirme: Anadolu Selçuklu döneminde Yeni Çarşı bölgesinde yapılaması nedeniyle Konya’nın Ulu Camisi olabileceği düşünülen yapı geçirdiği onarımlarla günümüze ulaşmakla birlikte bu onarımlar sırasında asıl görünümünü kaybetmiştir.
Kaynakça: MÜLAYİM, Selçuk; “İplikçi Camii”, TDV İslam Anslikpodesi, C. 22, İstanbul, 2000, s. 373-375.
ATÇEKEN, Zeki; Konya Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve Kullanılması, T.T.K, Ankara,1998.
KONYALI, İ. Hakkı; Abideleri ve Kitabeleri İle Konya Tarihi, Burak Matbaası, Konya, 1997,
YASA, Azize, Anadolu Selçuklularında Türk İslam Şehri Olarak Konya (3 cilt),
Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üni. Sos. Bilm. Ens. Ankara, 1996.