AK KÖPRÜ

Yerin adı: Ankara’nın Yenimahelle ilçesinde, Varlık mahallesinde Çubuk çayı (Engerü) suyu üzerine inşa edilmiştir.

Yapım Tarihi: H. 619-20 / M. 1222.

Kitabe: Köprünün mansap tarafında, ana kemerin sağında nesih aht ile Arapça yazılmış üç satırlık bir kitabe ile köprünün aynı yüzünde kırık bir parça halinde bir kitabesi daha bulunmaktadır.

Vakfiye:Yapıya ait vakfiye bulunamamıştır.

Kurucu: Yapının banisi I. Alâeddin Keykubad’dır.

Sanatçı: Bilinmiyor.

Onarım Durumu: Günümüze geçirdiği bazı onarımlarla ulaşan yapıda gerçekleştirilen son ve büyük çaplı onarım 1969 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu onarım sırasında yapıya zarar veren su borusu kaldırılmış ve su borusunun köprünün üst kısımlarda gerçekleştirdiği tahribat giderilmiştir. Bu onarım sırasında köprüye tabliyeden 0.70 m yüksekliğinde korkuluklar ilave edilmiştir. Köprünün yakınına inşa edilen yeni bir köprü, Ak Köprü’nün trafik yükünü ortadan kaldırmıştır.

Plan: Birbirlerine yakın olan ölçülerde, iki ana kemer etrafında, yanlara doğru küçülen açıklıklarla, yedi kemerli bir tasarıma sahiptir. Dik köprülerin, iki yana meyilli inenlerindendir. Köprü, birbirlerinden farklı 7 kemerden meydana gelmektedir. Döşeme uzunluğu 77.00 metre, eni 7.00 metre, en büyük kemer açıklığı takriben 10.00 metredir. Ortada bulunan kemer, büyük ve yüksek olarak yapılmış diğer kemerler ise küçülerek devam etmektedir. Buradaki kemerlerin hepsi sivri kemerlidir.

Üçboyutlu Özellik: Köprü oldukça sade bir cephe düzenine sahiptir. Menbağ tarafındaki ayaklarda üçgen sel yaranlar yerleştirilmiştir. Duvar örgüsünde yer yer görülen farklı dokular yapılan onarımlara işaret etmektedir.

Malzeme: Köprünün moloz taş dolgusu düzgün kesme bazalt taşı ile kaplanmıştır.

Süsleme: Köprünün tempan yüzeyinde herhangi bir süsleme programına rastlanmasa da köprünün kemer ayaklarında çeşitli mermer devşirme malzeme kullanılmıştır.

Tarihlendirme: Mevcut kitabe sayesinde yapının tarihlendirilmesinde bir sorunla karşılaşılmaz.

Değerlendirme: Anadolu Selçuklu dönemine ait yapının kitabesi ile günümüze ulaşması oldukça önemlidir.

Kaynakça: İLTER, Fügen, Osmanlılar'a Kadar Anadolu Türk Köprüleri, Karayolları Genel Müdürlüğü Matbaası, Ankara, 1978.